(NgàyĐẹp.info) Hủ tục chôn sống con theo mẹ, hay còn được biết đến với tên gọi Dọ-tơm-amí, thực sự là một trong những phong tục lỗi thời vẫn đang được duy trì ở một số cộng đồng dân tộc tại Việt Nam. Đây là một truyền thống đáng lo ngại và cần sự can thiệp nhằm bảo vệ quyền lợi của trẻ em cũng như phụ nữ trong xã hội hiện đại.
Nội dung chính:
Hủ tục chôn sống con theo mẹ đã chết của dân tộc Mày và dân tộc Ma Coong ở Quảng Bình
Theo phong tục của cộng đồng dân tộc địa phương, khi một người mẹ qua đời trong lúc sinh con, toàn bộ người dân trong bản sẽ thực hiện nghi lễ chôn cất cả mẹ và đứa trẻ, bất kể là đứa trẻ đó còn sống hay không. Đứa bé sơ sinh sẽ được gắn bó với người mẹ mặc dù nó khóc thảm thiết, trong sự lãnh đạm của mọi người xung quanh. Nguyên nhân dẫn đến phong tục chôn sống này là vì người dân tin rằng, nếu đứa trẻ ra đời mà mẹ đã mất thì nó cũng phải được chôn cùng với mẹ.
Khi giữ lại, không có ai cho chúng bú sữa và ngay cả khi có người nhận về nuôi dưỡng thì “hồn ma” của người mẹ sẽ luôn bám theo và đòi lấy đứa con. Do đó, phương pháp tốt nhất mà họ nghĩ ra là chôn sống đứa trẻ cùng mẹ để tránh rắc rối. Năm 2000, một phụ nữ thuộc dân tộc Mày ở bản Ka Ai (Dân Hóa, Minh Hóa, Quảng Bình) đã sinh nở nhưng đã tử vong do băng huyết.
Theo truyền thống của người Mày, già làng và dân bản phải thực hiện việc chôn cất cả hai. Khi đứa trẻ chuẩn bị bị chôn cùng mẹ, các chiến sĩ biên phòng đã xuất hiện kịp thời, đứng ra trước già làng và tất cả mọi người ở bản Ka Ai để ký kết cam kết nuôi nấng đứa trẻ. Trước đó 15 năm, cậu bé Nguyễn Văn Vinh – một thành viên của dân tộc Ma Coong cũng đã được cứu khỏi hủ tục này tại xã Cà Roòng, xã Thượng Trạch (Bố Trạch), tỉnh Quảng Bình.
Chôn con theo mẹ đã chết của dân tộc Bana và Xê-đăng ở Kon Tum
Tục lệ chôn con theo mẹ đã chết của dân tộc Bana và người Xê-đăng ở Kon Tum có từ lâu đời. Trong buôn, đứa trẻ nào chẳng may mẹ bị qua đời mà vẫn còn bú sẽ bị xử tội chết, bằng cách để đói khát, sau đó mang đi chôn cùng với người mẹ.
Vì sao lại có hủ tục chôn sống con theo mẹ này? Người Bana và Xê-đăng quan niệm nếu không để cháu bé theo mẹ, hồn người chết sẽ không siêu thoát. Hồn ma ấy đeo bám đứa trẻ và bắt nó đi theo. Sau khi chết, bạn sẽ thành “MA” hay thành “THIÊN THẦN”?
Hơn nữa, đứa bé còn nhỏ mà không có bàn tay mẹ chăm sóc của mẹ sẽ gây ra phiền toái cho cha, anh chị em trong gia đình. Vì vậy, đứa trẻ phải chết theo mẹ càng sớm càng tốt. Lúc ấy, linh hồn người mẹ sẽ được siêu thoát, người sống cũng khỏi bận lòng.
Ngoài ra, những cô gái lỡ có quan hệ trước hôn nhân phải tự tay bóp chết đứa con mình vừa sinh ra. Nếu người mẹ không thể giết con, anh em dòng họ của cô sẽ giúp. Họ quan niệm những đứa trẻ không cha sinh ra là điềm gở, mang xui xẻo đến cho chính bản thân người mẹ và người dân trong làng.
Hủ tục chôn sống con theo mẹ có nên xóa bỏ?
Có hàng trăm người đàn ông sống ở các bản làng dân tộc thiểu số đang phải đối mặt với nỗi cô đơn và buồn bã tột cùng khi họ vừa đảm nhận vai trò của kẻ gây ra bi kịch, vừa là nạn nhân trong chính câu chuyện của mình. Họ đã tự tay chôn cất những đứa con nhỏ bé của mình một cách đau đớn sau khi vợ qua đời. Điều này đặt ra một thực tế rằng, chúng ta cần phải hiểu rõ những phong tục cổ truyền liên quan đến tang lễ, nhằm mục tiêu đem lại bình yên cho linh hồn của người đã khuất và sự ổn định cho người sống.
Tuy nhiên, đáng tiếc là nhiều người lại không nhận thức được điều đó. Họ tin rằng việc thực hiện những nghi lễ như vậy là phù hợp với truyền thống, và bằng cách này, cuộc sống của họ sẽ trở nên tốt đẹp và bình an hơn. Thực trạng này đã tồn tại trong xã hội hàng thế kỷ nay. Dù biết rằng việc can thiệp vào phong tục tập quán của cộng đồng là một thách thức lớn đối với chính quyền, nhưng việc đấu tranh chống lại những hủ tục này lại rất cần thiết để bảo vệ sự sống cho những đứa trẻ vô tội.
Đặc biệt, nếu có sản phụ nào không may qua đời sau khi sinh con, thì việc đầu tiên cần làm là tìm già làng để thuyết phục và vận động, thậm chí cầu cứu, nhằm giành lại mạng sống cho đứa trẻ sơ sinh, để nó không phải chịu số phận bi thảm như những thế hệ trước.
